Διασπορές

Οι «Διασπορές» αποτελούν ένα καλλιτεχνικό εγχείρημα αναπαράστασης και ανακατασκευής της διαχρονικής μεταναστευτικής και διασπορικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για μια απόπειρα αποτύπωσης της ετερογένειας της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας, έτσι όπως αυτή διαμορφώνεται μέσω της εμπειρίας της ανθρώπινης κινητικότητας και της συλλογικής ανάμνησης της. 

Στη νεότερη εποχή η Θεσσαλονίκη έχει υπάρξει σταυροδρόμι διαπολιτισμικών ανταλλαγών εθνοτικών και θρησκευτικών ομάδων. Καθοριζόμενη από τις εμπειρίες αυτές, αποτέλεσε ιδιόμορφο διασπορικό χώρο. Στη σύγχρονη εποχή, η πόλη δεν χάνει το χαρακτήρα αυτό, ωστόσο η ταύτιση του «αυτόχθονα» με τον «εθνικά κυρίαρχο» προκαλεί σύγχυση ως προς την αντίληψη για τις διασπορικές και μεταναστευτικές ταυτότητες. Στόχος των «Διασπορών» σήμερα είναι η εκ νέου θέαση του πολιτιστικού χαρακτήρα της πόλης μέσω της μεταναστευτικής και διασπορικής οπτικής.

Χώρος του εγχειρήματος το Πολιτιστικό Κέντρο «Βαβυλωνία», το οποίο φιλοξενεί και συγκροτεί τις «Διασπορές», συνδιαμορφώνοντας ένα πλαίσιο αλληλεπίδρασης, όπου κυριαρχεί η γλώσσα τόσο στην κυριολεκτική όσο και τη μεταφορική της έννοια. Ο χαρακτήρας αυτού του πυκνού σε διαπολιτισμικές διατυπώσεις χώρου συμβάλλει καθοριστικά στην συνύπαρξή του με το καλλιτεχνικό εγχείρημα.  

Βασικός άξονας των «Διασπορών» είναι η εικαστική έκθεση. Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες, οι οποίοι σχετίζονται στην πλειοψηφία τους άμεσα ή έμμεσα με τη Θεσσαλονίκη, έχουν ποικίλες πολιτισμικές και γλωσσικές καταβολές. Μέσω των έργων τους επεξεργάζονται σημεία σύγκλισης και απόκλισης που προκύπτουν από το βλέμμα προς το Οικείο και το Άλλο. Ως παρατηρητές του διασπορικού και μεταναστευτικού στοιχείου οι ίδιοι και ως παρατηρούμενα διασπορικά και μεταναστευτικά υποκείμενα, αναπαράγουν ζωγραφικές, φωτογραφικές, γλυπτικές και κινηματογραφικές φόρμες, μεταφέροντας και μεταφράζοντας εικαστικά γενεαλογίες μακροχρόνιων ιστορικών μετατοπίσεων και διωγμών αλλά και συγκυρίες ανθρώπινης κινητικότητας. 

Η έκθεση πλαισιώνεται από μια σειρά εναλλακτικών παρουσιάσεων, όπου συμμετέχουν καλλιτέχνες, θεωρητικοί και ακτιβιστές, το έργο των οποίων θέτει ζητήματα κοινωνικοπολιτικών συγκρούσεων ορίου και συμβίωσης. Τέλος, την εβδομάδα διεξαγωγής των «Διασπορών» οργανώνονται από το δυναμικό της Βαβυλωνίας ειδικά ανοιχτά μαθήματα ποικίλων περιεχόμενων, με στόχο τη συμμετοχή και ένταξη του κοινού του φεστιβάλ των Δημητρίων στο χώρο και στα δρώμενα του Κέντρου και των «Διασπορών».

Επιμέλεια: Περσεφόνη Μύρτσου, Εύα Γιαννακοπούλου